Patriottisme-les op Poolse scholen: marcheren in de gymzaal

In Polen is het sinds deze week verboden om te zeggen dat ook daar de bevolking in de Tweede Wereldoorlog met de nazi's collaboreerden. Je kan er maximaal drie jaar gevangenisstraf voor krijgen.

Het is niet de eerste omstreden wet die de regering doorvoert. In Polen waait sinds de rechts-conservatieve partij PiS er de scepter zwaait een nationalistische wind, en dat merken ze ook op de scholen. Begin dit schooljaar werd het onderwijs op de schop genomen. Het Poolse zelfbewustzijn moet worden gestimuleerd, dus krijgen de leerlingen nu les in patriottisme:

Op een middelbare school in Siedlce, een stad in het oosten van Polen, marcheren leerlingen door de gymzaal. Ze dragen een legeruniform want dit is de militaire klas, vertelt Emilia Chrominska. De leerlingen kunnen ervoor kiezen om alle klassen in militair uniform bij te wonen. Emilia wil later in het leger. "Voor elke soldaat is het belangrijk dat je leert marcheren zodat je leert het uniform te respecteren."

Voor de groep staat Kacper Ksemzopolski, wat ouder dan de rest. Hij vertelt dat de leerlingen bij alle vakken op school leren hoe ze een patriot moeten zijn. Alle lessen moeten van de regering doordrenkt zijn van het Poolse positieve verhaal. Schoolboekjes zijn herschreven.

Er staat zelfs een speciale patriottisme-les op het rooster. Volgens juf Aneta Pachecka leren de scholieren daar "hoe je als burger van een democratisch land dat geen oorlog voert toch je patriottisme tot uitdrukking kan brengen". Dat doen ze door op grote witte vellen te tekenen en schrijven wat ze onder patriottisme verstaan.

Een jongen van een jaar of 14 dreunt op: "Vaderlandsliefde, opofferingsgezindheid, verantwoordelijkheid, respect, werken, zorgen voor nationale symbolen." De juf knikt tevreden. Volgens haar zijn Polen door de consumptiemaatschappij van elkaar vervreemd geraakt. "Iedereen is gericht op zijn eigenbelang. Misschien brengt dit de mensen weer bij elkaar."

'Zes miljoen Joden vragen om wraak'

Maar niet iedereen is blij met de patriotisme-lessen. "Deze regering probeert een nieuwe generatie Polen op te voeden met een heel andere kijk op de geschiedenis", zegt Grzegorz Furgo, een lid van de Poolse oppositie.

Het patriottisme op de scholen past in een patroon. Deze week werd de wet ondertekend die het strafbaar maakt "in het openbaar en in strijd met de feiten het Poolse volk of de Poolse staat medeverantwoordelijk te houden voor nazi-misdrijven of misdrijven tegen de menselijkheid in het algemeen".

"Logisch", zeggen ze op de school in Siedlce. "Een echte patriot mag zijn land nooit bekritiseren." Vanuit het buitenland is er wel luide kritiek op de wet. Bij een protest in Rome voor de Poolse ambassade scandeerden demonstranten "zes miljoen Joden vragen om wraak". Ook Israëli en Amerikanen protesteren tegen de wet.

De Poolse regeringspartij is niet blij met die kritiek, maar is niet van plan iets te veranderen aan hun programma, dat ze 'de goede verandering' hebben genoemd.