'Eigen riet eerst': rietsnijders ten onder aan concurrentie uit China

• Martijn Bink

  verslaggever

Een eeuwenoud ambacht dreigt te verdwijnen. Nederlandse rietsnijders kunnen de concurrentie van goedkoop riet uit China niet meer aan. En als de rietsnijders het loodje leggen, heeft dat ook consequenties voor de natuurgebieden in Nederland.

Een dikke deken van mist ligt over De Wieden in de kop van Overijssel. Het zicht is niet veel meer dan 50 meter in het natuurgebied vlak bij Giethoorn. Maar voor Wout van de Belt, aan het roer van zijn punter, vormt dat geen enkel probleem.

Hij kent dit moerasgebied als zijn broekzak. Sinds zijn twaalfde komt hij al hier om riet te snijden. En zijn vader, grootvader en overgrootvader voor hem. "Het zit in mijn genen. Het is toch machtig mooi om hier te mogen werken. Het is echt mijn gebied." Maar het werken als rietsnijder is geen vetpot. Van de 300 rietsnijders in Noordwest-Overijssel doen er hooguit 30 het nog voor hun broodwinning. De rest doet het erbij als hobby of weekendbaantje.

CO2 afvangen

In tegenstelling tot de rietsnijders in andere delen van het land, hebben ze hier nog het geluk dat ze subsidie voor hun werk krijgen. Dat komt omdat ze worden betaald voor het natuurbeheer dat ze uitvoeren, naast het snijden van riet.

Maar dan nog kunnen ze nauwelijks het hoofd boven water houden. "We hebben veel last van concurrentie van riet uit China. Dat is wel 25 procent goedkoper, en de kwaliteit is goed. Daar kunnen wij niet tegenop. Maar als we het dan over het klimaat hebben, dan valt dat toch niet uit te leggen? Ons product vangt CO2 af. Terwijl er voor het riet uit China tonnen olie verstookt wordt om het hier te krijgen. Dat moeten we toch niet willen?"

Normaal gesproken begint het maaiseizoen van riet rond de Kerst. Maar op het rietveld van Van de Belt is het zeker nog geen tijd om te oogsten. Het is geen 'rietweer'; het riet kan niet drogen. Om te kunnen oogsten moet al het blad van het riet af zijn en dat is laat dit jaar. De rietstengel moet helemaal afgestorven zijn, dan pas is het riet hard genoeg om te kunnen maaien. En door de sneeuw is een groot deel van het riet doorgebogen.

Normaal is het veerkrachtig genoeg om weer omhoog te komen. Maar er is zoveel sneeuw gevallen dat een gedeelte afgebroken is. Ook dat is een tegenvaller voor de rietsnijders.

"Als er geen rietsnijders meer zijn in dit gebied, dan verandert de hele structuur", denkt de rietsnijder. "De rietteelt is essentieel voor het behoud van de natuur. Als het riet niet elk jaar wordt gesneden, raakt het gebied overwoekerd. Het gevolg is dat allerlei kwetsbare plant- en diersoorten uitsterven. En de gebiedskennis gaat verloren. Dat is nog het allerergst."

Van de Belt heeft wel ideeën hoe de Nederlandse rietsnijders ondersteund kunnen worden: "Chinees riet zou een importheffing kunnen krijgen. Of laat ze de btw verlagen." Nu is de belasting op riet nog 21 procent. "Riet is een natuurproduct, maar het wordt verkocht als bouwproduct. Als wij naar het lage btw-tarief van 6 procent zouden kunnen, zou dat een enorme inhaalslag zijn.

Maar dan moet dat wel alleen voor het Nederlandse riet gelden natuurlijk." Eigen riet eerst? "Ja eigen riet eerst. Je mag toch best een beetje chauvinistisch zijn?"