Brussel zet zwaarste middel in tegen lidstaat Polen
De Europese Commissie (EC) wil artikel 7 in werking stellen tegen Polen. Deze zwaarste strafmaatregel binnen de EU kan er uiteindelijk toe leiden dat de lidstaat zijn stemrecht in de Europese Raad verliest.
Vicepresident Frans Timmermans maakte dit bekend, na twee jaar van vergeefse pogingen om te voorkomen dat omstreden wetten zouden worden aangenomen die volgens de Europese Commissie de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht aantasten. Politieke bemoeienis met de rechterlijke macht is in strijd met de grondrechten van de EU.
Volgens de wetten krijgt onder meer het Poolse parlement meer invloed op de benoeming van rechters. Ook krijgt de president meer invloed op de keuze van rechters in het Hooggerechtshof. Dat hof wordt uitgebreid met twee kamers. Een daarvan, deels benoemd door de senaat, kan straks rechters en advocaten aanklagen. De andere kan vonnissen van de afgelopen twintig jaar vernietigen en beslissen over de geldigheid van verkiezingen en boetes voor media.
Oppositieleden zeggen dat Polen hiermee een dictatuur wordt, maar volgens de regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) zijn de maatregelen nodig om de rechtspraak efficiënter te maken en aan te laten sluiten op de behoeften van burgers.
Ongekend
"In de EU wordt dit de nucleaire optie genoemd", zei correspondent Arjan Noorlander eerder in het NOS Radio 1 Journaal. "Het is de zwaarste straf die je een lidstaat kunt opleggen. De Europese Commissie zegt 'we hebben een stok om jullie te slaan en dat gaan we nu ook doen'. Het feit dat artikel 7 vandaag op het podium verschijnt, is in de EU eigenlijk al ongekend."
Maar dat Polen zijn stemrecht daadwerkelijk verliest, is onwaarschijnlijk. De Europese Raad moet stemmen of deze het artikel in werking wil stellen tegen Polen. Daar is een meerderheid van vier vijfde voor nodig. Daarna moeten alle lidstaten het ermee eens zijn, inclusief Hongarije, dat in een reactie al heeft gezegd dat het er niet mee instemt.
De hele procedure neemt veel tijd in beslag. De Commissie hoopt dat Polen in de tussentijd tot inkeer komt.
