Weer een man op de maan? 'Ik zou graag het ontstaansmysterie oplossen'

• Guus Dietvorst

  redacteur Online

Eugene Cernan was exact 45 jaar geleden de laatste man op de maan. Als het aan president Trump ligt, komt daar verandering in. Vandaag kondigde de Amerikaanse leider aan dat hij weer bemande missies naar het dichtstbijzijnde hemellichaam wil sturen.

"Op zich is het mooi nieuws", zegt sterrenkundige Lucas Ellerbroek van UvA. "Als het doorgaat, zou ik dat toejuichen als wetenschapper. Maar tot nu toe is nog niet gebleken dat Trump de wetenschap een warm hart toedraagt, dus we moeten nog even afwachten."

Trumps voorganger Obama had de focus van het ruimtevaartprogramma verlegd van de maan naar Mars, maar de huidige president draait dat nu weer terug. Ellerbroek vindt dat niet persé een gemiste kans, legt hij uit. "Er is daar nog ontzettend veel onderzoek dat kan worden gedaan."

In de jaren 60 en 70 zijn er in totaal twaalf mensen op de maan geweest. Slechts een van hen was een wetenschapper. "Het waren zes maanlandingen en die twaalf Apollo-astronauten hebben bij elkaar maar een paar kilometer gelopen op het maanoppervlak. Er is daar nog genoeg te doen voor wetenschappers."

Het onderzoek hoeft natuurlijk niet gedaan te worden door een mens. "Je kan ook een robot sturen. Dat is goedkoper en minder risicovol." Een mens sturen is duur, vertelt Ellerbroek. "Want je moet een stukje atmosfeer meenemen, zodat de ruimtereiziger kan ademen en je moet ook een goede terugreis organiseren."

Maar robots hebben ook een nadeel, ze zijn minder goede onderzoekers. "Er zijn mensen die daar dan weer op zeggen: besteed het belastinggeld aan het ontwikkelen van betere robots in plaats van mensen te sturen."

Toch denkt Ellerbroek dat een ruimtevaartprogramma zonder bemande missies moeilijk draagvlak krijgt. "Je hoort vaak: no Buck Rogers, no bucks." Buck Rogers is de ruimtereizende hoofdpersoon uit de sf-televisieserie Buck Rogers in the 25th Century.

De belastingbetaler is dus eerder te porren voor een missie met astronauten, dan voor een onbemande missie. "Het zou mooi zijn als dat gevoel ook opgebracht kan worden voor een robot."

Om maanreizen qua financiering toekomstbestendig te maken, lijkt het de sterrenkundige geen gek idee om te onderzoeken of je er ook geld mee kan verdienen. "Er zijn allerlei grondstoffen op de maan. Misschien kan je de aardse economie uitbreiden naar de ruimte. Dan krijg je marktwerking die ruimtevaart uiteindelijk goedkoper kan maken."

Hij waarschuwt dat er dan wel duidelijke regels zouden moeten komen, bijvoorbeeld over bouwen op de maan. "Het zou zonde zijn als een heel groot gebouw opeens het oog van het mannetje in de maan zou ontsieren."

Toch moet onderzoek op de eerste plaats staan, vindt de UvA-wetenschapper. En hij weet ook wel wát hij zou onderzoeken. "Het ontstaan van de maan is een groot mysterie. Een gangbare theorie is dat de maan is ontstaan uit een botsing met een kleine planeet. Dus als ik zou gaan, zou ik een diep gat graven om dat eens te onderzoeken."

Maar zou hij er eigenlijk zelf wel heen willen? "Nee, te veel risico's", zegt hij resoluut. "Als iemand mij garandeert dat het net zo veilig is als een lijnvlucht op aarde, dan ga ik wel. Maar ik zie het net zo lief vanuit mijn luie stoel."