Leidt uitputtingstactiek van Merkel tot een 'Jamaica'-coalitie?
Vandaag spant het erom: krijgt Duitsland een zogenoemde Jamaica-coalitie of niet? Merkels CDU, de Beierse zusterpartij CSU, de liberale FDP en de linkse Grünen (Jamaica verwijst naar de partijkleuren) onderhandelen nu ruim een maand. Merkel wil het vóór vrijdagmorgen weten: gaan we daarmee door?
Krijgt ze een 'go', dan pas beginnen de officiële coalitie-onderhandelingen, maar toch is het een belangrijk moment, want als het niet lukt, zou het kunnen betekenen dat er nieuwe verkiezingen komen.
Uitputtingstactiek
De partijen zijn op meerdere belangrijke punten nog ver van elkaar verwijderd. "Jamaica wordt geen pleziertripje", omschrijft CSU-politicus Scheuer de problemen eufemistisch.
Merkel hoopt iedereen op het laatste moment toch nog op één spoor te krijgen, maar daar heeft ze alle tijd voor nodig. De verwachting is dat het een onderhandelingsmarathon wordt, waarin Merkel waarschijnlijk haar beruchte 'uitputtingstactiek' gaat toepassen: net zo lang blijven praten tot iedereen uit vermoeidheid akkoord gaat. Dat werkte ook tijdens de eurocrisis.
De pijnpunten van de onderhandelingen zitten vooral op het gebied van vluchtelingen en klimaat.
Vluchtelingen
Voor de CSU is de begrenzing van het aantal vluchtelingen in Duitsland een halszaak. Bij de verkiezingen in september behaalden ze een historisch slecht resultaat en dat is volgens de partij vooral te wijten aan het ruimhartige vluchtelingenbeleid van Merkel. Om te voorkomen dat dat bij de deelstaatverkiezingen in Beieren volgend jaar weer wordt afgestraft, zetten ze nu hun hakken in het zand.
Vooral over het recht op gezinshereniging lopen de meningen uiteen. CDU/CSU en FDP willen dat recht voor een bepaalde groep vluchtelingen (oorlogsvluchtelingen met tijdelijke 'subsidiaire bescherming') voor onbepaalde tijd opschorten. Dat betekent dat zo'n 200.000 (van de in totaal 600.000) vluchtelingen hun familie niet naar Duitsland mogen halen.
Bekijk hier de reportage van correspondent Jeroen Wollaars over het Duitse beleid voor gezinshereniging:
Die Grünen vindt dat ook deze groep met hun familie herenigd zou moeten worden. "Wij willen dat families samen kunnen zijn, zodat ze kunnen integreren en omdat het een mensenrecht is", zei partijvoorzitter Katrin Göring-Eckardt gisteren. Volgens FDP-leider Lindner zou de komst van zoveel extra vluchtelingen funest zijn voor de acceptatie van deze coalitie onder de bevolking. "We moeten de migratie begrenzen en mogen bepaalde grenswaarden niet overschrijden."
Klimaat
Ook bij het klimaat en energiepolitiek liggen de standpunten van de partijen nog ver uit elkaar. Het gaat dan vooral om de toekomst van benzine- en dieselauto's en de sluiting van kolencentrales. Die Grünen willen dat er per jaar minstens 90 ton minder CO2 wordt uitgestoten door deze centrales. FDP en CDU/CSU zijn bang voor banenverlies in de toch al arme regio's waar de centrales staan. In de dorpen rondom de kolencentrales, is de bevolking verdeeld:
Er is een compromis in de maak, waarbij tien van de meest vervuilende centrales gesloten worden en de andere gefaseerd. In haar toespraak bij de klimaatconferentie in Bonn gaf Merkel nog niet veel prijs. "Er moet een balans zijn tussen ecologische en sociale behoeften", aldus de bondskanselier.
Waar zijn ze het al wel over eens?
7500 extra agenten op straat, 25 euro extra kinderbijslag, geen nieuwe schulden en geen belastingverhogingen voor de rijken. Op sommige gebieden hebben de partijen elkaar gevonden. Maar de lijst met twistpunten is nog lang, en de tijd kort.
In de media, maar ook bij de onderhandelaars worden de verwachtingen gedempt. Onderhandelaar van Die Grünen, Robert Habeck, schat de kans van slagen op vijftig procent. En dat ligt er volgens hem vooral aan dat partijen hun eigenbelang voorop zetten. Gevaarlijk vindt hij: "Iedereen die erop gokt dat zijn partij het beter gaat doen bij nieuwe verkiezingen, vergist zich. Dat kan voor alle partijen chaos betekenen. Dat kan vooral ook voor Duitsland chaos betekenen", zei hij tegen de Bild Zeitung.
Wat gebeurt er als het niet lukt?
Merkel zal eerst toch nog proberen de SPD over te halen om coalitie-gesprekken aan te gaan. Dat wordt moeilijk, SPD-leider Martin Schulz was daarover redelijk stellig:
Lukt het niet, dan komen toch echt nieuwe verkiezingen in beeld. De president beslist daarover, maar kan Merkel ook de opdracht geven een minderheidsregering te vormen. Mocht het wel tot nieuwe verkiezingen komen, dan moeten die binnen 60 dagen na het besluit worden gehouden.