Eis in zaak-Romy: 'Zelden zo'n jonge verdachte bij zo'n zwaar misdrijf'

De zaak van de 14-jarige Romy uit Hoevelaken beheerste afgelopen zomer het nieuws in Nederland. Het tienermeisje kwam op vrijdag 2 juni niet thuis van school. Haar lichaam werd nog diezelfde dag gevonden in een sloot bij het Utrechtse dorp Achterveld.

Enkele dagen later werd een jongen van 14 opgepakt. Hij bekende kort na zijn arrestatie dat hij haar seksueel had misbruikt en gedood. Vandaag krijgt hij achter gesloten deuren te horen welke straf het Openbaar Ministerie tegen hem eist.

De rechtbank in Utrecht heeft de hele dag uitgetrokken voor de zitting. Het is dan ook een zeer uitzonderlijke zaak, zegt Jan Hendriks, bijzonder hoogleraar forensisch Orthopedagogische Diagnostiek en Behandeling aan de UvA.

Het gebeurt volgens hem zelden of nooit dat een verdachte van deze leeftijd wordt vervolgd voor het seksueel misbruiken en doden van een meisje. "Ik ken deze jongen niet, maar ik verwacht vanwege dit zeer ernstige misdrijf wel dat er psychische problemen of stoornissen bij hem worden vastgesteld."

De verdachte van 14 komt uit Lunteren, een dorp op zo'n 20 kilometer van Hoevelaken. Hij en Romy kenden elkaar van een school voor speciaal onderwijs in De Glind, een dorpje op de grens tussen de provincies Utrecht en Gelderland. Daar stond Romy bekend als een fijne leerling. "Geliefd bij iedereen", vertelde de directeur van de school aan RTL Nieuws.

Wat er die dag gebeurde nadat de twee uit school waren gekomen, is niet duidelijk. Haar vader stuurde haar die middag WhatsApp-berichten, maar kreeg geen reactie. Toen hij de route van de school naar huis volgde, stuitte hij in de buurt van de plaats Achterveld op een politie-afzetting bij een sloot.

Op die plek was het lichaam van Romy rond 17.00 uur gevonden door een voorbijganger.

Een van de redenen dat de dood van Romy zoveel media-aandacht kreeg, was dat een dag eerder in dezelfde omgeving een ander meisje van 14 was verdwenen: Savannah. De vermissingen leidden tot veel onrust bij inwoners van de provincie Utrecht, die vreesden dat er een verband was tussen de verdwijningen.

Dat bleek uiteindelijk niet het geval, al hebben de zaken wel overeenkomsten. Beide meisjes kwamen door een misdrijf om het leven en in beide gevallen is een tiener de hoofdverdachte.

Straf met 'jeugd-tbs'

Vanwege zijn leeftijd wordt de verdachte in de zaak-Romy bestraft volgens het jeugdstrafrecht, zegt justitie-redacteur Remco Andringa. "Een 14-jarige mag je niet voor jaren naar de gevangenis sturen. Hij kan maximaal een jaar jeugddetentie krijgen, mogelijk in combinatie met een PIJ-maatregel. Dat zou me niet verbazen in deze zaak."

PIJ staat voor Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen en wordt gezien als een soort tbs voor minderjarigen. De behandeling duurt maximaal 7 jaar, waarvan een jaar voorwaardelijk is. In het geval van deze verdachte zou dat betekenen dat hij vrijkomt als hij 21 is.

Vaak heeft de behandeling effect. Zo'n 10 tot 15 procent van de mensen die 'jeugd-tbs' heeft gehad, begaat later opnieuw een zedendelict. Ongeveer de helft van deze mensen komt na het uitzitten van de straf opnieuw in aanraking met justitie. Dan kan het ook gaan om een lichter vergrijp, zoals bijvoorbeeld winkeldiefstal.

Een PIJ-maatregel kan in extreme gevallen worden omgezet in tbs voor volwassenen. Dat gebeurt alleen als de behandelaars vinden dat de verdachte nog steeds een groot gevaar vormt voor de samenleving.

Maar meestal heeft een langere straf weinig zin, zegt Hendriks. "De meeste resultaten worden in de eerste jaren geboekt, langer behandelen maakt dit soort verdachten eerder gevaarlijker. In Nederland krijgen minderjarige veroordeelden geen levenslang omdat we ze een nieuwe kans willen bieden."