'Als het om kleuren gaat, is Merkel een kleptomaan'

• Beau Heimensen

  redacteur Buitenland

Het broekpak, de blazers, de drie knopen. Zo kennen we bondskanselier Merkel. Het is haar handelsmerk. In de twaalf jaar als bondskanselier heeft ze haar eigen kledingstijl ontwikkeld. Het enige wat verandert, zijn de kleuren en daar valt volgens kleuren-psychologen veel aan af te lezen.

Angela Merkel zien we het vaakst in het groen, maar tijdens coalitieonderhandelingen draagt ze blauw en nooit rood. Toeval? Volgens hoogleraar kleurpsychologie en trendscout Axel Venn niet. "Kleur is een taal, het zegt meer dan mimiek of een gebaar. Het beïnvloedt mensen. Politici moeten zich daar heel bewust van zijn."

Volgens Venn is Merkel net een kameleon. Ze gebruikt de kleuren om een boodschap te geven, net zoals dieren dat in het dierenrijk doen. "Ze kiest haar kleuren heel bewust. Als het goed gaat met de socialistische SPD, dan draagt ze de kleur rood. Als de liberale partij FDP in de peilingen stijgt, dan draagt ze geel. Ze pikt als het ware de kleuren van de andere partijen, zoals ze dat ook bij hun politieke standpunten doet. Als het om kleuren gaat, is Merkel een kleptomaan."

Toch vindt hij dat Merkel haar kleuren niet goed kiest. Hij noemt het een carnavalsverpakking. "Ze zou veel subtieler met kleuren moeten omgaan. Mensen kunnen negen miljoen kleuren onderscheiden. Een zachte groene kleur zou Merkel bovendien veel sympathieker maken. Nu gebruikt ze haar kleding als een masker."

Merkel kreeg in de beginjaren van haar bondskanselierschap veel kritiek op haar kledingstijl. Ook ging ze een paar keer vreselijk de mist in. In april 2008 droeg ze een jurk met een diep decolleté naar de opera in Oslo.

Het haalde bijna alle kranten, en in Turkije zelfs de voorpagina. Tot op de dag van vandaag staat haar verschijning bekend als het 'Dekolleté von Oslo'.

Ook op belangrijkere momenten ging het fout. Tijdens het verkiezingsdebat in 2013 droeg Merkel een ketting in de kleuren van de Duitse vlag (zwart-rood-geel). Alleen droeg ze de kleuren in de verkeerde volgorde, waardoor het ineens de Belgische vlag was. Tijdens het debat had de ketting al een eigen twitteraccount: Deutschlandkette.

Merkel gaf het toe. "Mode is niet echt mijn ding", zei ze dan. Nu, twaalf jaar later, wordt Merkel door verschillende kranten en tijdschriften een stijlicoon genoemd. Volgens de boulevardpers heeft de macht haar zelfs mooier gemaakt.

Ze heeft een eigen designer en een beroemde kapper, die ook prominente Duitsers knipt. Toch experimenteert ze niet. Merkel blijft Merkel. Niet saai? "Merkel is zoals de gemiddelde Duitser en daarom heeft ze succes", zegt de hoogleraar. "Mensen kunnen zich in haar herkennen. Ze biedt de maatschappij een sociaal spiegelbeeld. Het geeft de mensen het gevoel dat ze verwant met haar zijn."

Jakob Augstein, een columnist van Der Spiegel omschreef het vorige maand zo: "De bittere waarheid is: de Duitsers zijn zo bang voor verandering, dat ze bondskanselier Merkel alleen al een goede kanselier vinden, omdat ze altijd dezelfde broek draagt." Hij verwees daarmee naar Merkels wandeloutfit, die ze al jaren draagt tijdens haar vakantie.

Hoeveel broeken en blazers Merkel heeft weet ze zelf ook niet. In een interview met de Süddeutsche Zeitung besprak ze twee jaar geleden de vragen van de lezers. Toen werd er ook al naar de kleuren van haar blazers gevraagd. "Het is puur toeval", zei Merkel. "Soms heb je gelegenheden waar je alleen maar donkere kleren mag dragen, maar soms heb ik gewoon zin in iets kleurigs."

Axel Venn gelooft het niet. "Ze zal het nooit toegeven, maar kleuren kies je heel bewust", zegt hij.

Nieuwe blazers

En wat draagt Merkel als ze opnieuw de verkiezingen wint? Axel Venn zou haar aanraden een jurk te dragen in karmijn-roze. Die kleur staat voor geluk, voor de toekomst, voor bewondering. Maar hij is ervan overtuigd dat ze weer haar vertrouwde pakje zal dragen. "Niet in het rood of geel, want dat verzwakt haar positie ten opzichte van de SPD en FDP. Ik denk in het zwart en groen. Met de groene kleur laat ze zien dat ze een milieubewuste vrouw is en met zwart dat ze tegelijkertijd een leider is. "Ich bin die chefin."

Als Angela Merkel vanavond wint, zal ze haar vierde termijn ingaan als bondskanselier van Duitsland. Lange tijd heeft ze getwijfeld of ze dat wel moest doen. Toch besloot ze vanwege het onrustige politieke klimaat door te gaan. Maar niet voordat ze één ding had geregeld: ze bestelde direct een hele set met nieuwe blazers. Want naast de machtigste vrouw ter wereld, blijft Merkel toch gewoon een vrouw.