Hoe de wereldmachten worstelen met Noord-Korea
Wat kan de wereld doen tegen het nucleaire spierballenvertoon van Kim Jong-un? Militair ingrijpen leidt onherroepelijk tot een (kern)ramp, dus diplomatie lijkt de enige oplossing. Maar de belangen van de hoofdrolspelers - China, Japan, Rusland, de VS en Zuid-Korea - liggen mijlenver uit elkaar.
De VS wil de 'strengst mogelijke' sancties opleggen. Tijdens het overleg van de VN-Veiligheidsraad bleef vaag wat dat precies betekent. "Je moet denken aan een totale olieboycot en een totale bankenboycot", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer.
In het NOS Radio 1 Journaal legt hij uit dat China hierbij de hoofdrol speelt. Het communistische buurland zou verantwoordelijk zijn voor 83 procent van de Noord-Koreaanse import. Andersom gaat zo'n 85 procent van alle handelswaar van het gesloten land naar China.
Persbureau Reuters schat dat Peking jaarlijks 520.000 ton ruwe olie levert aan Pyongyang. De oliekraan volledig dichtdraaien zou een forse klap betekenen voor de Noord-Koreaanse economie. De handel volledig stilleggen werkt waarschijnlijk totaal ontwrichtend. En dát wil de Chinese president Xi Jinping niet, zoveel instabiliteit.
"China is bang dat het verder afknijpen leidt tot de ineenstorting van het Noord-Koreaanse regime", zegt Van de Roer. In dat geval barst er een machtsstrijd los en zullen in de chaos mogelijk miljoenen gehersenspoelde Noord-Koreanen vluchten naar China. Nog erger voor Peking is dat Zuid-Korea en de grote bondgenoot Amerika dan meer macht krijgen en dat hun troepen mogelijk direct aan de Chinese grens staan.
En aan de Russische. Het stalinistische land grenst ook aan oostelijke provincie Primorsky. President Poetin roept dan ook, eensgezind met zijn collega Xi, op tot de dialoog met Noord-Korea. "Ze willen dat de VS water bij de wijn doet en stopt met de militaire oefeningen samen met Zuid-Korea", zegt correspondent Marieke de Vries.
Bekijk in de onderstaande video wat de hoofdrolspelers (en andere landen) denken dat de beste aanpak is:
Het lijkt er niet op dat China en Rusland hun zin krijgen. Ook vandaag was er weer militair machtsvertoon in reactie op de kernproeven, ditmaal door de Zuid-Koreaanse marine. Daarnaast gaf het Witte Huis toestemming voor het plaatsen van zwaardere explosieven op Zuid-Koreaanse raketten.
Miljarden aan wapens
President Trump gaf ook groen licht voor een toekomstige miljardendeal met het Zuid-Koreaanse leger. Dit bewapeningsproces is al jaren aan de gang. "Tussen 2010 en 2016 kocht Zuid-Korea al voor vijf miljard dollar aan wapens", zegt De Vries.
De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in zegt bereid te zijn tot een dialoog met Noord-Korea, maar dat het "nu niet de tijd is om te praten."
Dit soort "opklopperij van militaire hysterie" leidt volgens Poetin mogelijk tot een "globale catastrofe". Hij denkt dat Kim Jong-un nooit zal stoppen met zijn kernprogramma zolang hij zich bedreigd voelt door dit soort provocaties.
Deskundigen zijn het erover eens dat de Noord-Koreaanse leider nooit vrijwillig zijn nucleaire macht op zal geven. "Hij heeft voorbeelden als Saddam Hoessein en Muammar Kadhafi gezien: als het kernprogramma stopt, ga ik eraan." Volgens Van de Roer is een tijdelijke bevriezing van het kernprogramma, onder internationaal toezicht, de laatste diplomatieke strohalm. In ruil voor verlichting van economische sancties.
Want officieel mogen VN-landen al geen steenkool, ijzer, lood en zeevruchten meer kopen van Noord-Korea. De VN-veiligheidsraad besloot dat vorige maand in reactie op rakettesten die plaatsvonden in juli. Deze maatregel zou de totale export van het regime, met een jaarlijkse opbrengst van zo'n drie miljard dollar, met een derde moeten verminderen.
Zo lek als een mandje
Het is maar de vraag hoeveel effect sancties zullen hebben. "De douaneregistratie met China zou zo lek zijn als een mandje", zegt Van de Roer. Dat is volgens hem ook het geval bij de grens met Rusland. Dat neemt niet weg dat de twee landen de kernproeven sterk afkeuren.
"Die testen worden ook in Moskou en Peking met zenuwen gevolgd", zegt de diplomatiedeskundige. "Ze moeten iets, maar of ze de hoofdprijs aan de Amerikanen geven, is zeer de vraag."
De 'strengst mogelijke sancties' lijken onhaalbaar. Poetin heeft al gezegd dat hij tegen extra maatregelen is en om een VN-resolutie aan te nemen, is de steun van China en Rusland volgens Van de Roer onmisbaar. "Hier komen economie en grote strategie samen en dat zorgt voor een probleem."
