Dilemma voor boeren: kippen met fipronil ruimen of ruien?

• Levi van Eck

  redacteur Online

Honderdduizenden kippen zijn de afgelopen week al geruimd vanwege de fipronilbesmetting en dat aantal zal blijven oplopen. Landbouworganisatie LTO Nederland schat dat de komende tijd een miljoen kippen volgen.

Het is niet de eerste keer dat pluimveebedrijven hun dieren ruimen. De vogelgriep is een van de grootste boosdoeners geweest de afgelopen jaren: er waren grote uitbraken in 2014 en in 2016. Honderdduizenden kippen moesten toen worden afgemaakt. Anders dan bij de fipronilbesmetting hadden pluimveebedrijven toen geen keus: als hun bedrijf besmet was, moesten ze ruimen. Ook omliggende bedrijven moesten hun dieren dan vaak preventief laten ruimen.

Ruimen of ruien?

In dit geval met de fipronil hebben boeren wél een keus: ruimen of ruien. In dat laatste geval blijven de kippen leven en worden ze op dieet gezet, waardoor ze vet en veren kwijtraken en daarmee ook het gif. Die keuze is niet makkelijk, weet Eric Hubers van LTO Nederland. "Aan ruien zitten ook nog risico's en het ruimen van kippen heeft altijd een enorme impact op de boeren. Dat gaat ze niet in de koude kleren zitten."

Dat weet hij nog uit 2003. Het 'rampjaar' voor de pluimveesector. In dat jaar was de eerste grote vogelgriepuitbraak. 30 miljoen dieren werden toen gedood. "Dat was toen heel heftig. Er was geen houden meer aan", zegt Hubers.

Ondanks de ruim 300.000 kippen die al geruimd zijn, zijn er ook nog veel boeren die twijfelen tussen ruimen of ruien. "Veel kippen die nu al zijn afgemaakt, zouden toch al naar de slacht gaan", zegt Eric Hubers. "Voor die kippen heeft ruien dan geen zin. Maar als je jongere kippen hebt, wordt de keuze lastiger."

Als boeren besluiten om hun kippen te ruien, zitten daar risico's aan. De kippen blijven weliswaar leven, maar zolang ze niet fipronil-vrij zijn, kunnen hun eieren niet worden verkocht. Ook moeten de stallen goed worden gereinigd. Maar met alleen reinigen, ben je er niet, zegt Hubers. "Je moet zeker weten dat de fipronil wordt afgebroken. Je moet dus methodes zien te vinden om het uit de stallen te krijgen."

En dat is volgens Hubers belangrijk om te weten. "Want stel dat je ervoor kiest om de kippen in leven te houden en uiteindelijk blijkt de fipronil toch nog in de stallen te zitten, dan heb je een verkeerde keuze gemaakt." De komende dagen moet blijken met welke methoden de fipronil afgebroken kan worden.

Wat als je kippen weg zijn?

Toch komen de eieren na alle maatregelen niet direct in de schappen, zegt Hubers. "Eerst onderzoekt de NVWA of er inderdaad geen fipronil meer in de eieren zit. Pas als dat het geval blijkt te zijn, mogen de eieren weer worden verkocht."

Als boeren besluiten om hun kippen te ruimen, kunnen ze lange tijd met lege stallen blijven zitten. "Boeren kunnen niet direct nieuwe kippen aanschaffen. Als er meer vraag is dan aanbod, dan zullen ze moeten wachten."