Geen 'dames en heren': positieve stap of onzin?
Utrecht heeft sinds vorig jaar 'genderneutrale' toiletten, afgelopen woensdag besloot de gemeente Amsterdam een genderneutraal communicatiebeleid te gaan voeren en vandaag maakte de NS bekend dat het omroepbericht 'dames en heren' verleden tijd is. Het zijn allemaal stappen richting een genderneutrale omgeving.
"Het is een positieve stap, een kleine moeite met een groot plezier", vertelt Philip Tijsma, woordvoerder van COC Nederland, belangengroep voor de LGBTI-gemeenschap. De maatregel past in de koers die Nederland de laatste tijd vaart, zegt Tijsma. "Nederland is een relatief fijn land om te wonen als LGBTI." Uit onderzoek blijkt dat negen op de tien Nederlanders geen moeite hebben met homo's of lesbiennes.
Maar toch zijn er dingen die beter kunnen, zegt Tijsma. "Want we accepteren de leefstijl wel, maar een op de drie Nederlanders vindt het bijvoorbeeld aanstootgevend als ze twee mannen op straat zien zoenen."
Twee dingen die beter kunnen, zijn het aanbod van genderneutrale toiletten op openbare plekken en geslachtsneutrale formulieren, vertelt de woordvoerder. "Kijk naar bedrijven. Als ik een boek wil bestellen, moet ik melden of ik een man of vrouw ben. Krijg ik daardoor een ander boek thuis? Nee. Is het dus relevant? Nee."
Als je de hele tijd dames en heren zegt, houd je alle verwachtingen, stereotypen en vooroordelen een klein beetje in stand.
Ook Brand Berghouwer, bestuurslid van Transgender Netwerk Nederland, is blij met het nieuwe omroepbericht van de NS. "Het is heel mooi dat al deze mensen realiseren dat 'dames en heren' niet meer van deze tijd is", zei Berghouwer in het NOS Radio 1 Journaal.
Want 4 procent van de Nederlanders voelt zich geen 'man' of 'vrouw', aldus Berghouwer. Het bestuurslid baseert zich daarbij op een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau onder 8000 Nederlanders. "Als je de hele tijd dames en heren zegt, laat je zien dat er alleen maar mannetjes en vrouwtjes zijn. Daarmee houd je alle verwachtingen, stereotypen en vooroordelen een klein beetje in stand."
De NS, Utrecht en Amsterdam lopen wel voor op de rest van Nederland, vindt Berghouwer. "Maar mogelijk gaan veel meer gemeenten hier gewoon in mee."
Transgenders zijn jaren bezig geweest om van het ene naar het andere hokje te komen, die hebben helemaal geen moeite met 'dames en heren'.
Minuscuul probleem
Er zijn ook mensen die het niet eens zijn met de maatregel. Op de NOS-Facebookpagina komen veel kritische reacties binnen. "Zo kan je overal wel iets op verzinnen", zegt iemand. "En dan moet je elke keer weer een stap verder." "Wat een onzin", is te lezen in een andere reactie. "Wat zijn we weer hard bezig om moeilijk te doen", zegt iemand anders.
En bij mensen die juist bewust voor een geslacht hebben gekozen maakt het ook iets los. Transgender Monica Overdijkink vindt de aanpak van de NS helemaal niks. "Transgenders hebben helemaal geen moeite met 'dames en heren'. Je bent jaren bezig geweest om van het ene naar het andere hokje te komen, je zit er niet tussenin", legde Overdijkink uit in het NOS Radio 1 Journaal.
Volgens Overdijkink is het een minuscuul probleem, en zijn er bovendien veel belangrijkere zaken. "We willen concrete zaken veranderd zien, zaken die helpen. Ongeveer 40 procent van de transgenders is werkloos: dat is een schrikbarend percentage. De politici moeten ervoor zorgen dat deze mensen werk krijgen, dat is veel belangrijker."
Tijsma weet dat er veel kritiek komt op de maatregel. De woordvoerder van het COC vindt het echter niet relevant dat mensen zich afvragen waar de grens ligt. "Die mensen adviseer ik: leef je in in de mensen die zich niet thuis voelen in het hokje man/vrouw. Iedereen hoort in principe bij een minderheid. En alle mensen in wie jij je inleeft, zijn alleen maar ontzettend blij. Die denken: 'ze denken ook aan ons.'"
