Plannen gewijzigd: de grote oceaanschoonmaak begint eerder

De grote schoonmaak van de wereldzeeën start begin volgend jaar, twee jaar eerder dan gepland. Dat maakt de Nederlandse bedenker van het project The Ocean Cleanup bekend.

Boyan Slat wil 'plastic soep' opruimen met de door hem bedachte opruimsystemen met twee armen, die in een V-opstelling op open zee worden geplaatst. De stroming stuwt plastic op, dat dan kan worden ingezameld.

Dat het project eerder van start kan gaan, komt door een wijziging van de plannen. Slat dacht in eerste instantie aan één groot systeem van 50 kilometer lang dat aan de zeebodem vastzit, in plaats daarvan worden het vijftig kleinere installaties van 2 kilometer lang die in oceanen ronddrijven. Dit systeem is twee jaar eerder te realiseren, denkt Slat.

En het nieuwe plan heeft nog een voordeel. "Doordat ze drijven, gedragen de systemen zich als het plastic. Ze drijven dan naar de plekken waar het meeste afval is", vertelt de 22-jarige Nederlander. "Daardoor wordt het efficiënter."

Volgens Slat zijn er vijf gebieden in de wereldzeeën waar plastic zich heeft opgehoopt, in totaal een paar honderd miljoen kilo. The Ocean Cleanup begint bij de Great Pacific garbage patch. Dat is een van die vijf gebieden, tussen de Amerikaanse staten Hawaï en Californië.

"Wij denken dat we in 5 jaar de helft kunnen opruimen", zegt Slat over dat eerste gebied. "En dat je rond 2050 plasticvrije oceanen kan hebben." Maar dan moeten we wel zorgen dat er niet meer plastic bij komt.

Een manier waarop we dat kunnen doen, is Slats uitvinding ook in riviermondingen plaatsen, denkt Jan Boon van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). "Want de oceanen schoonmaken, dat is het eind van de keten. Als je zo'n opruimsysteem plaatst waar een rivier in de zee uitkomt, dan zit je dichter bij de bron", zegt Boon. "Dan ben je efficiënt bezig."

Slat vindt het een interessant idee van het NIOZ. "Maar als je alles tegelijk wil doen, wordt niks een succes. Dus laten we eerst maar zorgen dat het systeem op de oceanen helemaal werkt."

Dus wordt het schoonmaaksysteem nog uitvoerig onderzocht. Een kleine arm ligt sinds vorig jaar in zee voor de kust van Scheveningen. Eind dit jaar start het testen van het gehele systeem voor de Amerikaanse westkust. Dan wordt het vangen, ophalen en wegvoeren van plastic getest. Als alles meezit, gaat in de eerste helft van 2018 het echte schoonmaken van de oceaan van start.

The Ocean Cleanup werd in 2013 opgericht. Zo'n 65 onderzoekers en technici zijn bij het project betrokken. Het project wordt gefinancierd door middel van crowdfunding. Er is zo'n 31,5 miljoen euro opgehaald.