Dit wilden jullie weten van onze weerman op Spitsbergen

NOS-weerman en klimaatwetenschapper Peter Kuipers Munneke, verslaggever Martijn Bink en cameraman Ruben Kocx zijn in Longyearbyen op Spitsbergen. Daar vertrekt vanavond een schip met dertig Nederlandse topmannen en -vrouwen die de komende dagen met eigen ogen gaan zien wat de gevolgen zijn van de opwarming van de aarde. In een live-sessie op Facebook beantwoordden Peter en Martijn jullie vragen over de opwarming van de aarde.

Een van de eerste vragenstellers wil weten hoe koud het in Longyearbyen is. Dat valt eigenlijk wel mee met zo'n -3 graden, zegt Kuipers Munneke. Maar door de frisse wind en lichte motregen is het toch niet echt aangenaam.

Peter Kuipers Munneke schat de gevoelstemperatuur op -9 graden en dat is zeker niet prettig voor Martijn Bink die een van zijn handschoenen heeft uitgedaan om op zijn telefoon jullie vragen te kunnen lezen. "Maar we houden vol", zegt hij optimistisch.

Erg warm

Het tweetal staat voor een baai met open water. "Vroeger was die baai altijd tot ver in mei bevroren met 1 meter dik zee-ijs", vertelt Kuipers Munneke. De temperatuur van het zeewater is daar nu zo'n 3 tot 4 graden "en dat is een stuk warmer dan zo'n 25 jaar geleden".

Volgens de NOS-weerman, tevens klimaatwetenschapper, was het in het gebied ongewoon warm deze winter. Het was af en toe zelfs 20 graden warmer dan normaal. "Dat is heel extreem en dat hebben ze hier nog nooit eerder gezien."

Veel vragen gingen over de gevolgen van het smelten van het poolijs. Als uiteindelijk ook het ijs op bijvoorbeeld Groenland smelt, kan dat voor Nederland zeker problemen opleveren. Grote delen van ons land liggen namelijk onder de zeespiegel en die stijgt door het smelten van het landijs. De komende eeuw waarschijnlijk minimaal 30 centimeter en in het slechtste scenario wel 2 meter.

Maar de NOS-weerman verwacht vooral problemen doordat het meer en langer zal gaan regenen. "Dat water moet worden afgevoerd en als Nederland zitten wij precies aan het einde van al die rivieren. We zijn dus eigenlijk een soort afvoerputje." Hij verwacht dat rivierdijken vaker zullen doorbreken en dat daardoor grote gebieden zullen overstromen.

Ook voor de aarde als geheel heeft het smeltende poolijs gevolgen. "Een van de theorieën is dat de Noordpool werkt als een soort airconditioning voor de aarde. Door al het ijs en de sneeuw is de Noordpool wit. Daardoor wordt zonlicht voor het grootste gedeelte teruggekaatst naar de ruimte en wordt het dus niet geabsorbeerd en kan het geen warmte afgeven." Hoe kleiner het witte oppervlakte wordt, hoe meer de aarde opwarmt.

De aarde heeft toch altijd te maken gehad met grote klimaatveranderingen, denk bijvoorbeeld aan de IJstijd, zegt een andere vragensteller. Kan het dan zoveel kwaad? "Dat klopt", zegt Kuipers Munneke, "al honderden miljoenen jaren verandert het klimaat enorm. Maar de afgelopen 10.000 jaar is het klimaat heel stabiel geweest en dat is nou precies de periode waarin de menselijke beschaving is ontstaan. De vraag is dus of wij mensen grote klimaatveranderingen wel kunnen overleven."

Is het tij nog te keren? De belangrijkste factor bij de opwarming van de aarde is de CO2-uitstoot, legt Kuipers Munneke uit. "Voor een bepaalde hoeveelheid opwarming mag er niet meer dan een bepaalde hoeveelheid gigaton aan uitstoot zijn. En hoeveel dat precies is, weten we niet helemaal zeker, maar wel zeker is dat we al heel veel CO2 hebben uitgestoten. We hebben dus niet zo heel lang meer om er iets aan te doen." Zelf kan je er ook iets aan doen, zegt hij. "Want iedere gram CO2 die je minder uitstoot, helpt."

Hebben jullie al veel dieren gezien, wil een heel jonge kijker weten. "Eigenlijk niet", vertelt Bink, "op een paar eenden in de baai en een opgezette ijsbeer op het vliegveld na". Hoe het is met de ijsberenpopulatie na deze warme winter is ook nog niet bekend want de telling van de ijsberen is pas later dit jaar.

Hoewel de warm ingepakte weerman nog uren lijkt te kunnen doorvertellen, begint de hand van Martijn Bink steeds gevoellozer te worden en zo komt er een einde aan het vraaggesprek.