Tsjetsjeense homo's wonen nog liever in Moskou
Een kleine woning aan de rand van Moskou. Er wonen zes Tsjetsjenen die gevlucht zijn voor de vervolging van homoseksuelen in hun land. Tsjetsjenië is een Russische deelrepubliek in de Kaukasus. Verhalen over gevangenenkampen waar ze worden opgesloten, martelingen en zelfs moord doen sinds een paar weken de ronde.
Het is moeilijk voor journalisten om de verhalen rechtstreeks op te tekenen, maar deze mannen wilden met persbureau AFP spreken als ze onherkenbaar zouden blijven.
Ilja is 20 jaar en vertelt dat hij werd mishandeld door mannen in uniform, die alles filmden en dreigden het op sociale media te delen tenzij hij een paar duizend dollar zou betalen. Hij betaalde, maar toch gingen ze naar zijn moeder en vertelden haar dat hij homo is. Toen moest hij vluchten, want homo zijn in Tsjetsjenië is geen optie.
Een andere man vertelt over een provisorische gevangenis , waar hij met andere homo's zat. Sommigen waren gewond door de mishandelingen. "Toen ik werd vrijgelaten, besefte ik dat dat betekende dat ik zo snel mogelijk weg moest." Ook hij kwam naar Moskou, waar het ondanks alle repressie toch nog beter is dan thuis.
Bij het Russische LGBT-Netwerk, een organisatie die zich inzet voor homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders, vragen elke dag mensen uit Tsjetsjenië om hulp. Sommigen houden zich daar schuil, bijna twintig mensen zijn naar Moskou gevlucht. Maar ook daar kunnen ze niet openlijk praten over wat er in Tsjetsjenië gebeurt.
De verhalen zijn dan ook moeilijk te checken. Het is voor homo's uit Tsjetsjenië levensgevaarlijk om herkenbaar in de media of op internet hun verhaal te vertellen.
Nortsjo van 28 zegt tegen AFP: "Als mijn familie erachter komt dat ik homo ben, dan zullen ze niet aarzelen me te vermoorden. En als ze dat niet doen, worden ze zelf vermoord omdat ze de eer van de familie niet hoog hebben gehouden."
Eerder deze week sprak ook CNN met twee mannen die uit Tsjetsjenië zijn gevlucht. Ze vertellen over de martelingen, en de angst dat iemand erachter komt wie ze zijn.
Eind maart verscheen in de Novaja Gazeta, een van de weinige onafhankelijke kranten in Rusland, de eerste reportage over de vervolging. Meer dan honderd homoseksuele mannen zouden zijn gearresteerd, hun familie werd opgeroepen ze te doden om "hun eer te zuiveren". Drie mannen zouden zijn gedood: twee door toedoen van familie, een na marteling.
Woensdagavond demonstreerden een paar honderd mensen in Amsterdam tegen de vervolging van LHBT's in Tsjetsjenië. Het protest was georganiseerd door het COC en Amnesty International. Ook in andere landen is de afgelopen weken actie gevoerd tegen de situatie.
In Londen en Berlijn gebeurde dat direct voor de Russische ambassade. Organisaties als Amnesty International en Human Rights Watch roepen westerse regeringen op druk uit te oefenen op de Russische autoriteiten en om LHBT's te helpen Tsjetsjenië te verlaten en ze een veilig onderkomen te bieden.
In Nederland heeft het COC staatssecretaris Dijkhoff gevraagd om het voor homo's uit Tsjetsjenië makkelijker te maken asiel te krijgen in Nederland. De situatie in die deelrepubliek is een stuk ernstiger dan in de rest van Rusland, zegt de organisatie. Maar de woordvoerder van Dijkhoff laat weten dat het asielbeleid voor LHBT's uit Rusland in 2015 al is aangepast.
"Het houdt rekening met de fragiele situatie van LHBT's in de Russische Federatie door LHBT's die daarvandaan komen te benoemen tot risicogroep. Dus als een asielzoeker afkomstig uit de Russische Federatie aannemelijk maakt dat hij of zij LHBT is, kan nu al met weinig indicaties aannemelijk worden gemaakt dat hij of zij op grond hiervan vreest voor vervolging en bescherming nodig heeft."
Ook journalisten vluchten
Intussen liggen ook de journalisten die het nieuws als eerste naar buiten brachten, onder vuur. Jelena Milasjina, een van de verslaggevers van Novaja Gazeta, zegt tegen de Washington Post dat ze naar een ander land uitwijkt. Religieuze leiders hebben opgeroepen journalisten die het verhaal verspreiden te vermoorden. De woordvoerder van president Poetin heeft gezegd dat journalisten onder bescherming van het Kremlin staan, maar daar heeft Milasjina weinig vertrouwen in.
In 2006 werd haar collega Anna Politkovskaja doodgeschoten. Ook zij had kritische reportages over Tsjetsjenië geschreven. De moord is nooit opgehelderd.
Vandaag liet dezelfde woordvoerder van Poetin weten dat er geen enkele aanleiding is om de verhalen over homovervolging te geloven. De Tsjetsjeense president Ramzan Kadyrov was gisteren in Moskou. Hij herhaalde tegenover Poetin dat er geen vervolging is. Eerder zei Kadyrov dat er in Tsjetsjenië helemaal geen homo's zijn, en dat er alleen daarom al geen sprake kan zijn van vervolging.