Is Afghanistan weer terug bij af?
"De dorpen, de wegen naar de regio's, alles is in handen van de Taliban. "Een 25-jarige inwoner van Tarin Kowt, de hoofdstad van de provincie Uruzgan, kan de verhalen over de oprukkende Taliban beamen.
Hij zag de Talibanstrijders begin september 2016 komen. "Nu hebben ze de meerderheid van de provincie in handen. Ze kwamen op een gegeven moment zo dicht bij de stad dat alleen een rivier ons nog scheidde. Wij konden ze horen schreeuwen naar elkaar. In september stonden we een paar nachten op het dak en keken naar de gevechten in de verte. We waren doodsbang, want vluchten konden we niet."
De Talibantroepen werden door de regering uiteindelijk iets teruggedrongen tot 3 kilometer buiten de stad, maar buiten Tarin Kowt is het dus nog steeds gevaarlijk. Sahim is teleurgesteld in de regering. "Deze winter hadden ze beloofd met een offensief de Taliban te verjagen, maar daar is niets van gekomen. En in de zomer gaat ze dat echt niet lukken", aldus de man.
Zijn verhaal wordt bevestigd door de cijfers. Volgens SIGAR, een organisatie die onderzoek doet naar de wederopbouw van Afghanistan, is nog nooit zo'n groot gebied onder controle van de Taliban geweest sinds 2001, het jaar dat de de Taliban werden afgezet.
Sinds begin dit jaar heeft de Afghaanse regering weer veel gebied verloren aan de Taliban. Vorig jaar viel nog ruim 63 procent van het land onder controle van de regering, nu is dat nog 57 procent. In 2015 had de regering nog 70 procent van het land onder controle. De Taliban is vooral op het platteland aanwezig.
De reden voor de toenemende controle door de Taliban is een verslechtering van de veiligheid in het land. Daarnaast zijn er sinds 2007 nog nooit zoveel gewapende conflicten geweest in Afghanistan als nu. Gebieden met de meeste districten die onder controle van de Taliban vallen zijn in de provincies Helmand, Kandahar en Uruzgan.
Buitenlandse steun
Volgens de Amerikaanse NAVO-generaal in Afghanistan, John Nicholson, zijn de oprukkende Taliban aanleiding om meer troepen te sturen. In het Amerikaanse Congres vroeg hij vorige week om een paar duizend extra militairen. Die zijn vooral bestemd voor training, advies en hulp aan de Afghaanse strijdkrachten. De generaal wees er ook op dat de Taliban nog steeds heel veel steun vanuit het buitenland krijgen, waardoor het voor de Afghanen moeilijk is om ze te verslaan.
Martine van Bijlert, co-directeur van het Afghanistan Analysts Network, noemt de controle van de Taliban "fluide". "Ze rukken op waar het makkelijk is, vaak in afgelegen gebieden. Maar je kunt pas echt van een groeiende overname spreken als het strategische gebieden zijn", aldus Van Bijlert.
In 2015 werd de noordelijke stad Kunduz door de Taliban veroverd, maar daarna weer door het Afghaanse leger heroverd en eind vorig jaar was Kunduz weer bijna gevallen.
"De druk is dus zeker opgevoerd, de balans tipt een beetje en de vraag is wat de buitenlandse troepen gaan doen, met name de Amerikanen. Wat als ze zich niet meer verantwoordelijk voelen om de steden te verdedigen?"
Het is volgens Van Bijlert een langer bestaand dilemma bij de NAVO en bij de internationale troepenmacht. "Er is zorg om de oprukkende Taliban of de constante dreiging daarvan en er zijn dan ook altijd weer generaals die vragen om meer troepen om de situatie op te lossen. Maar het is de vraag of dat helpt, want het is eerder ook niet gelukt."
Van Bijlert merkt dat bevolking zich zorgen maakt. "Als de Taliban eenmaal een gebied innemen, verschilt hun invloed per gebied. Toen de Taliban Kunduz veroverden in 2015, begonnen ze meteen journalisten en mensenrechtenactivisten op te pakken. In andere gebieden zijn ze minder streng en ook milder geworden, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs. Maar voor de bevolking is het het fijnste te weten wie er controle heeft. Anders weten bewoners niet welke regels ze moeten volgen en kunnen ze voor het overtreden van regels gestraft worden."
De inwoner vna het belegerde Tarin Kowt maakt zich ook zorgen. "Ik hoorde van mijn vrienden die in een door Taliban bezet gebied wonen, dat ze niet meer iedereen meteen doodschieten. Dat deden ze vroeger wel. Als je als soldaat tegen ze vecht, doden ze je nog wel, maar niet als je gewoon thuiszit. Dan zullen ze je verhoren en moet je alleen je geweer inleveren."
Hij denkt dat nieuwe trainers en soldaten wel degelijk helpen om de Taliban terug te dringen. "Wij hebben het nieuws hier ook gehoord en waren er blij mee. Wij waren ook blij met de aanwezigheid van jullie Hollanders."