Deadline voor president Kabila van Congo, oppositie verwacht chaos
Veel Congolezen hebben het gehad met hun president, Joseph Kabila. Zijn mandaat eindigt vandaag, na veertien jaar presidentschap, maar hij weigert op te stappen en houdt nieuwe verkiezingen tegen. "De tijdbom tikt verder in Congo door de weigering van Kabila om op te stappen", zegt correspondent Koert Lindijer.
Twee oppositieleiders zien het somber in voor het land als Kabila niet weggaat. "Na vandaag is het voorbij voor hem. Als hij niet opstapt, wacht Congo chaos", zegt Valentin Mubake van oppositiepartij UPDS. "We staan aan de vooravond van een explosie in Congo", voegt Felix Tshisekedi daaraan toe. "Want naast de politieke crisis veroorzaakt door Kabila, is er een sociale crisis en die wordt erger. De enige manier om Congo stabiel te houden, is de grondwet respecteren."
Maar dat lijkt Kabila, die alle demonstraties heeft verboden, niet van plan. "Afgelopen nacht hebben militairen en politie wegversperringen opgericht. En de voorbije dagen werden veel jongeren gecontroleerd. Agenten keken dan of ze berichten op hun mobiele telefoon hadden waarin werd opgeroepen tot demonstreren."
Bij demonstraties in september schoot de politie met scherp en kwamen vijftig mensen om het leven. Er werd toen gedemonstreerd tegen het besluit van Kabila's regeringspartij en een aantal kleine oppositiepartijen om de verkiezingen uit te stellen.
1,80 euro per dag
Veel Congolezen vinden dat Kabila het leven van de gewone man niet heeft verbeterd in de jaren dat hij aan de macht is. Terwijl de familie Kabila er wel flink op vooruit is gegaan. Uit onderzoek van persbureau Bloomberg blijkt dat zeventig bedrijven, vooral in de zeer winstgevende mijnindustrie, gelinkt zijn aan de familie. Twee derde van de 77 miljoen Congolezen verdient minder dan 1,80 euro per dag.
En daarin ligt ook de reden dat Kabila zijn macht niet kwijt wil. Als hij zijn positie afstaat, brengt dat zijn investeringen in gevaar, ook omdat zijn partij nog geen geschikte opvolger heeft klaarstaan. De president en zijn politieke vrienden willen dat Kabila ten minste tot en met 2018 aanblijft. Volgens hen is het logistiek onmogelijk om voor die tijd verkiezingen te houden.
De oppositie eist dat er tot aan de nieuwe verkiezingen een tijdelijke president komt. Onderhandelingen hierover tussen de oppositie en Kabila-aanhangers zijn tot nu toe op niks uitgelopen. Woensdag praten de partijen weer verder, met de Katholieke Kerk als scheidsrechter.
De inzet is hoog in Congo, waar zo'n 5 miljoen mensen omkwamen bij de burgeroorlog die tussen 1997 en 2003 woedde. In het oosten van Congo wordt nog steeds gevochten. En in het land is nog altijd de grootste VN-vredesmacht van de wereld actief, van 20.000 militairen. "Een instabiel Congo vormt een gevaar voor de regio, daarom kijkt de hele internationale gemeenschap mee", aldus Lindijer.
Belgen bereiden evacuatie voor
Oud-kolonisator België houdt rekening met repercussies voor buitenlanders als de bom barst. Minister van Buitenlandse Zaken Reynders zegt dat alles klaar is voor een mogelijke evacuatie van Belgen. Ook staan er Belgische militairen paraat om de ambassade en het consulaat te beschermen.
Afgelopen vrijdag werden tv-ploegen van de omroepen VRT en TVM het land uitgezet. VRT-verslaggever Peter Verlinde vertelt dat ze wel een visum hadden, maar nog geen accreditatie om te werken. Na aankomst in Kinshasa werden ze twee dagen aan het lijntje gehouden, en daarna zeven uur vastgehouden en verhoord. Ze kregen een uitwijzingsbevel omdat ze "ongewenst" waren.
Verlinde komt al tientallen jaren in Congo, deze behandeling heeft hij nog nooit meegemaakt. "Het is een veeg teken van toenemende repressie," zegt hij.
Er zijn naar schatting 4000 Belgen in Congo, een groot deel mensen van Congolese afkomst die een Belgisch paspoort hebben. Daarnaast zijn er nog veel religieuzen, enkele ontwikkelingswerkers en een paar ondernemers. De meeste grote Belgische bedrijven zijn vertrokken, na zuiveringen en plunderingen van westerse ondernemingen.
Ook Nederland heeft het reisadvies voor Congo aangescherpt.
