Peilingwijzer: PVV nu weer de grootste
Na een maandenlange geleidelijke achteruitgang laat de PVV in de Peilingwijzer de laatste drie weken een duidelijke stijging zien. Waar de partij van Geert Wilders een maand geleden voor het eerst onder de VVD leek te zakken, is de partij nu weer de grootste, met 27 tot 31 zetels, tegen 24 tot 28 zetels voor de VVD. De PVV wint ten opzichte van de vorige Peilingwijzer vier zetels; de VVD verliest er twee.
De recente opmars van de PVV lijkt vooral te maken te hebben met het ‘minder-minder'-proces. Overstappers naar de PVV zeggen tegen onderzoeksbureau I&O dat ze nu op Wilders willen stemmen omdat ze het onterecht vinden dat hij voor de rechter moet verschijnen. Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, voegt daaraan toe dat Wilders ook in 2009 in de peilingen profiteerde van het strafproces tegen hem. Uit onderzoek bleek toen dat het besluit om hem te vervolgen vooral “cultureel gematigde” kiezers aan zijn kant bracht.
Ook de Zwarte Piet-discussie en de manier waarop het kabinet en partijen als VVD, PvdA, D66 en GroenLinks omgaan met het Oekraïne-referendum spelen volgens I&O de PVV in de kaart. Of ook de verkiezing van Donald Trump aan de opmars van de PVV bijdraagt, is minder duidelijk.
Lijsttrekkersreferendum
Op grote afstand van de PVV en de VVD volgen D66 (15 tot 17 zetels), het CDA (14 tot 16) en de SP (13 tot 15), die geleidelijk verder wegzakt. De voorsprong van de SP op GroenLinks (12 tot 14) en de PvdA (11 tot 13) is vrijwel verdwenen.
De PvdA profiteert in de Peilingwijzer niet van het lijsttrekkersreferendum. Louwerse sluit nog steeds niet uit dat de PvdA in de aanloop naar de verkiezingen alsnog gaat stijgen. Sowieso kan er nog veel verschuiven. Nog slechts een kwart van de kiezers zegt dat zijn keuze al helemaal vaststaat.
Vooral kiezers van GroenLinks, D66 en in mindere mate de SP en de PvdD zeggen dat de PvdA nog kans maakt op hun stem. Louwerse: "Je kunt je voorstellen dat als het erop aankomt mensen toch kiezen voor een partij met bestuurservaring. De PvdA zal het wel lastiger krijgen dan de vorige keer omdat ze nu regeringspartij is. Je ziet, ook in andere landen, dat regeren gemiddeld genomen stemmen kost; vooral voor kleinere regeringspartijen." De PvdA kan gezien de geslonken vaste kern van haar aanhang ook nog verder terugvallen.
Opmars
Van de overige partijen lijkt 50-Plus met 10 tot 12 zetels aansluiting te vinden bij het peloton dat zich achter de PVV en de VVD gevormd heeft. De partij van Henk Krol zet de opmars voort waar ze al maanden aan bezig is. Na 50Plus volgen de ChristenUnie (5-7), de SGP en de PvdD (beide 3-5), Denk en VNL (beide 0-2).