Appen achter het stuur: gevaar is duidelijk, oplossing niet
Elke automobilist kent het wel: medeweggebruikers die meer oog hebben voor hun telefoon dan voor het verkeer. Dat dat gevaarlijk is, ligt voor de hand, maar is bovendien bewezen: als je je telefoon gebruikt tijdens het rijden, wordt het risico op een ongeluk 6,1 keer groter. Dat zegt Willem Vlakveld van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid.
Afleiding is sowieso gevaarlijk, zegt Vlakveld. "Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat in 68 procent van de ongelukken afleiding een factor is", zegt hij. Het gaat dan niet alleen om appen, maar ook om de verwarming aanzetten of kinderen op de achterbank tot de orde roepen.
Je telefoon gebruiken achter het stuur is in potentie zelfs gevaarlijker dan vermoeidheid, zegt Vlakken. Er is wel een verschil dat die vergelijking bemoeilijkt. "Je bent de hele rit vermoeid, maar slechts korte momenten bezig met je telefoon", zegt hij.
Minister Schultz is al dat ge-app achter het stuur beu, en wil maatregelen. Ze is in gesprek met telecombedrijven om te kijken of er een techniek kan komen die voorkomt dat automobilisten al rijdend hun telefoon kunnen bedienen. Ook wordt bekeken of er een verbod komt op het bedienen van telefoons die in de telefoonhouder zitten. Dat mag nu nog; alleen het bedienen van een telefoon in de hand is verboden.
Het probleem is dat het vaak goed gaat.
De kans dat automobilisten uit zichzelf hun gedrag zullen beteren, lijkt in ieder geval klein. "Het probleem is dat het vaak goed gaat", zegt verkeerspsycholoog Dick de Waard. "Het is vergelijkbaar met bumperkleven. Het gaat vaak goed, dus denken we dat we dat kunnen. Maar dat is zelfoverschatting."
In theorie kunnen we tegelijkertijd met onze telefoon spelen en een auto besturen. "Als de weg leeg is, en er niks gebeurt", zegt De Waard. " Maar die situatie doet zich zelden voor, zeker niet in de Randstad."
Overigens kan met de radio pielen ook gevaarlijk zijn, waarschuwt De Waard. "Oudere radio's kun je nog op de tast bedienen, maar als je entertainmentsysteem een touchscreen of ingewikkelde menu's heeft, wordt het lastiger." Zaak is volgens de verkeerspsycholoog om je blik zo kort mogelijk af te wenden.
Verslaving
Ook Veilig Verkeer Nederland wil dat er snel iets wordt gedaan. "De verslaving aan de telefoons is zo groot, we kunnen er niet van afblijven", zei een woordvoerder van die organisatie vanochtend op NPO Radio 1. "We hebben echt dat extra steuntje in de rug nodig. Het is aan de techneuten om te bedenken hoe."
Minister Schultz denkt ook aan technische maatregelen om te voorkomen dat automobilisten achter het stuur aan de slag gaan met hun mobiel. Daarvoor is ze in gesprek met de telecomsector, maar ook met verzekeraars. Er zijn volgens een woordvoerder nog geen plannen om met wetgeving te komen. Samsung bevestigt in gesprek te zijn met het ministerie, maar kan verder niks zeggen over de aanpak.
Fabrikanten van telefoons zouden bijvoorbeeld kunnen inbouwen dat een telefoon in een 'automodus' komt op het moment dat het toestel detecteert dat zijn eigenaar in een auto zit. De vraag is hoe het systeem bestuurders zou onderscheiden van bijrijders en zelfs treinreizigers. De telefoon helemaal blokkeren heeft bovendien ook nadelen voor de bestuurder: ook navigatie-apps zouden dan ontoegankelijk worden.
Het smartphone-spel Pokémon Go heeft wel een modus die detecteert wanneer iemand in een auto of trein zit, maar die modus is handmatig uit te schakelen. Voor zover bekend hebben fabrikanten nog geen plannen voor een dergelijke modus.
Automodus
Wel heeft de Amerikaanse versie van Google's besturingssysteem Android een automodus, met grotere iconen en de mogelijkheid om de telefoon met de auto te verbinden. Google heeft echter nog geen concrete plannen om die modus naar Nederland te brengen. Het mobiele besturingssysteem van Apple, iOS, heeft nog geen modus met grotere iconen, maar sommige auto's kunnen wel verbinding maken met de iPhone om handsfree te bellen.
De Nederlandse overheid staat niet alleen in zijn zorgen. Ook de Amerikaanse overheid wil het gebruik van telefoons achter het stuur terugdringen. Zo zou het makkelijker moeten worden om een telefoon te koppelen aan de auto, zodat de telefoon handsfree kan worden gebruikt. Ook zou het makkelijker moeten worden om binnenkomende meldingen te negeren.
Overigens blijkt uit onderzoek van het NIPO dat veel mensen wel rekening zeggen te houden met het verkeer. Zo zegt 24 procent alleen socialemedia-berichten te lezen als het rustig is op de weg, en 43 procent alleen bij het stilstaan voor een stoplicht of in een file. Slechts 3 procent leest altijd berichten.
