'Trumps plannen zijn slecht nieuws voor Moeder Aarde'

Voor milieuactivisten en klimaatonderhandelaars is de uitverkiezing van Donald Trump een fikse tegenslag. De kersverse president is sceptisch over klimaatverandering en heeft tijdens zijn campagne gezegd dat hij veel afspraken die Obama heeft gemaakt, zal terugdraaien.

In 2012 schreef Trump klimaatverandering toe aan een Chinees complot. En tijdens zijn campagne liet hij weten het Clean Power Plan te willen intrekken, waardoor elektriciteitsbedrijven hun CO2-uitstoot niet langer hoeven te beperken. De gekozen president wil weer meer gebruik gaan maken van kolen, schaliegas en olie.

Die boodschap deed het goed bij Trump-kiezers uit bijvoorbeeld de staat Texas. Veel Texanen werkten in olieraffinaderijen, maar zitten nu al lange tijd werkloos thuis. Toch weegt het economische voordeel volgens klimaatactivisten niet op tegen de milieuschade die Trumps beleidsplannen met zich meebrengen.

"Als hij zijn plannen doorzet, dan is dat slecht nieuws voor Moeder Aarde", zegt klimaatadviseur Leo Meyer in het NOS Radio 1 Journaal. Hij onderhandelde namens Nederland over het Kyoto Protocol, de voorloper van het klimaat-akkoord van Parijs. "Trumps ideeën zijn misschien goed voor de korte termijn, maar zeker niet voor de lange termijn."

Om zijn verkiezingsbeloften waar te kunnen maken, wil de nieuwe president breken met het akkoord van Parijs. Dat terwijl de Verenigde Staten onder Obama juist een grote bijdrage leverden aan het tot stand komen van het verdrag. Het land is een belangrijke donor en samen met China de drijvende kracht achter de afspraken.

Meyer vertelt dat Trump het akkoord niet zomaar kan ontbinden. "In het verdrag is een opstaptermijn van drie jaar vastgelegd." Maar de gekozen president kan wel de financiële steun stopzetten. "Volgens de afspraken betalen rijke landen honderd miljard dollar per jaar om ontwikkelingslanden te compenseren. Dat is een van de pijlers onder het verdrag en die kan Trump aan het wankelen brengen."

Geen sancties

Toch kan Trump volgens juridische experts wel degelijk op korte termijn onder het verdrag van Parijs uit. Hij kan zich terugtrekken uit het bovenliggende verdrag, het VN-klimaatverdrag uit 1992, waarvoor slechts een opzegtermijn van een jaar geldt. Daarmee vervalt dan ook de Amerikaanse deelname aan de overeenkomst van Parijs.

Een andere mogelijkheid is dat het door de Republikeinen gedomineerde Huis van Afgevaardigden en de Senaat een wet wordt aangenomen die Trump opdraagt zich uit het verdrag terug te trekken.

Als Trump dat met toestemming van het Congres doet is er in Amerika niets dat hem tegenhoudt. En de rest van de wereld kan er ook weinig aan veranderen, want er zijn bij het verdrag van Parijs geen sancties vastgesteld voor het niet naleven van het verdrag.

Op de klimaattop in de Marokkaanse stad Marrakech zijn onderhandelaars en milieugroepen dan ook bezorgd over de toekomst. Zij spreken in Marokko over de implementatie van 'Parijs'. Tegenover de buitenwacht tonen de onderhandelaars goede moed, maar binnenskamers zijn heel andere geluiden te horen.

"Trump is het enige staatshoofd dat niet gelooft in klimaatverandering", zegt de directeur van de Sierra Club, een Amerikaanse milieuorganisatie. "We moeten ervoor zorgen dat hij de afspraken van Parijs respecteert." Net als veel Amerikaanse klimaatactivisten vindt hij dat de internationale gemeenschap druk moet uitoefenen op de VS, dat nu al een van 's werelds grootste vervuilers is.

Meyer is het daarmee eens, maar vraagt zich af of de nieuwe president zich daar iets van zal aantrekken. Hij gokt meer op de overredingskracht van Amerikaanse bedrijven. "Firma's als WalMart en ExxonMobil hebben de klimaatverandering erkend. Die moeten Trump aan het verstand peuteren dat het hier niet om een nep-verhaal gaat."

De klimaatadviseur wijst erop dat duurzaamheid overal ter wereld steeds belangrijker wordt. "Die trend kan Trump echt niet zomaar stoppen." Ook Jonathan Pershing, klimaatonderhandelaar onder president Obama, houdt vertrouwen. "De VS blijft leidend op dit gebied", zegt hij tegen tijdschrift Time. "Dat is de boodschap die wij blijven verkondigen."

Staatssecretaris Dijksma vindt dat Trump in zijn campagne onverstandige dingen heeft gezegd over het klimaat. Maar volgens haar moet nog maar worden afgewacht of hij als president die woorden waarmaakt.

"Het akkoord van Parijs staat. Trump heeft gisteren gezegd dat hij vrienden wil maken. In de Verenigde Staten is veel steun voor een groene koers. Als je het akkoord opzegt, maak je daar geen vrienden mee", denkt Dijksma.