Vijf jaar na de dood van Kadhafi: chaos groter dan ooit in Libië

"Het leven is vandaag de dag buitengewoon moeilijk in Libië", zegt de Nederlandse ambassadeur Eric Strating. Vijf jaar na de dood van oud-dictator Muamar Kadhafi lijkt de chaos in het land groter dan ooit.

"Er is geen werk, de stroomvoorziening werkt niet naar behoren, het internet valt weg, er is hoge inflatie en de goed ontwikkelde gezondheidszorg is helemaal ingestort", zegt Strating in het radioprogramma Nieuws en Co. "Er zijn geen medicijnen en instrumenten meer en de olie-export is enorm teruggelopen."

Ook de economie is de afgelopen jaren vrijwel stil komen te liggen. Strating: "Een belangrijk probleem is het gebrek aan liquiditeit. Mensen die geld hebben gaan naar de bank om geld te pinnen, maar er komt per keer een heel klein bedrag uit. Daardoor is de economie stilgevallen."

Ooit was Libië een olierijk land met een van de hoogste levensstandaarden in Afrika. Gezondheidszorg en onderwijs waren gratis, maar inmiddels is het leven in Libië zwaar voor de 'normale' burger.

Het land komt na de dood van Kadhafi in 2011 terecht in een machtsvacuüm. Inmiddels vijf jaar na de dood van de kolonel is de chaos groter dan ooit in het land met 26 miljoen wapens en 6 miljoen inwoners. Libië is uiteengevallen en verschillende milities bevechten elkaar. Ook wordt er hardnekkig gestreden met strijders van IS. In het land is het niet meer veilig, ook niet voor Strating.

Twee jaar geleden moest de Nederlandse ambassade noodgedwongen sluiten vanwege de toenemende onveiligheid. Samen met verschillende internationale organisaties week de ambassadeur uit naar de Tunesische hoofdstad Tunis.

"Het is niet makkelijk", zegt Strating. "Het voelt ook wat raar dat je als ambassadeur in een land woont dat niet je gastland is. Maar om in Libië te kunnen werken moeten er zware veiligheidsmaatregelen worden getroffen, dan kun je het maar beter vanuit Tunis doen."

Het is onduidelijk wie er op dit moment precies de macht heeft in het land. Verschillende groeperingen trekken hun eigen plan waardoor iedereen een klein stukje van de macht heeft. De situatie in Libië is inmiddels zo slecht dat volgens Strating steeds meer mensen terugverlangen naar het Kadhafi-regime.

"Dat vind ik wel heel jammer. Het leven was namelijk geen pretje onder de dictatuur van Kadhafi. Er waren geen democratische rechten, geen burgerlijke vrijheden, geen respect voor mensenrechten. Maar ik begrijp het wel. Hij zorgde er wel voor dat iedereen geld had en dat iedereen gezondheidszorg en onderwijs kreeg."

Volgens Strating heeft Nederland er belang bij dat de situatie in het land verbetert. Libië ligt aan de zuidgrens van Europa, maar een paar honderd kilometer van Italiaans grondgebied. Door de chaos in het land is er veel ruimte voor mensensmokkelaars die Libië als doorvoerland gebruiken. En ook extremistische groeperingen haken hier feilloos op in. Humanitaire problemen die de vluchtelingenstroom alleen maar voeden, zegt Strating.

"Daar hebben wij natuurlijk mee te maken. Daarom is het belangrijk dat wij geld en tijd steken in het land om de situatie te verbeteren. Dat is in het belang van de Libiërs, maar ook in het belang van Europa en dus ook in het belang van Nederland."

Of Strating ooit nog terug kan naar naar Libië? "De situatie is de afgelopen weken alleen maar slechter geworden. Ik vrees het ergste, maar ik hoop het beste."