'Positieve invloed Uruzgan-missie was van korte duur'

Ruim vijf en half jaar geleden kwam de Nederlandse opbouwmissie in Uruzgan ten einde. Nu hebben Talibanstrijders zich terug geknokt tot in de hoofdstad van de Afghaanse provincie. Was de vierjarige missie van Nederland dan voor niets?

Correspondent Joeri Boom heeft Uruzgan meerdere keren bezocht en vindt het een lastige vraag. "De missie heeft zeker wat bereikt. Het zorgde voor stabiliteit zodat hulporganisaties hun werk konden doen en dat er een redelijk functionerend ambtenarenapparaat ontstond."

"Maar de positieve invloed van de Nederlanders was van korte duur", vervolgt Boom. "Dat beseften ze ook wel. Het gewortelde resultaat is helaas nooit volledig tot bloei gekomen."

'Intens verdrietig'

De kritiek op het nut van de missie is fel uit de hoek van Uruzgan-veteranen en hun familieleden. "Wij hadden de klus moeten afmaken, ik ben hier zo intens verdrietig over", schrijft de moeder van de gesneuvelde korporaal Aldert Poortema op Facebook.

"Mag ik met recht boos zijn: ja. Onze zoon verloor zijn grootste goed in Afghanistan: zijn leven!"

Een veteraan schrijft: "24 dood en het is nog steeds een puinhoop, bedankt Den Haag." Een andere soldaat voegt daar aan toe: "We wisten al dat het een kwestie van tijd zou zijn voordat de Taliban het na ons vertrek weer zouden overnemen".

Boom is terughoudend over de stelling dat de missie Task Force Uruzgan voor niets was. "We moeten niet mee in de paniek die er nu heerst over de situatie in Uruzgan. Tijdens de Nederlandse aanwezigheid ging het een stuk beter in de regio dan daarvoor."

Vooruitgang geboekt

Er zijn meerdere concrete resultaten te noemen. Zo blijkt uit een rapport van een Afghaanse NGO dat er op het gebied van veiligheid en ontwikkelingswerk vooruitgang was geboekt. Ook waren de gezondheidsvoorzieningen er met sprongen op vooruitgegaan: tussen 2006 en 2009 kwamen er ruim 100 nieuwe medische hulpposten bij.

Voor vrouwen was de situatie volgens de NOS-correspondent flink verbeterd. Vrouwen leerden pottenbakken om geld te kunnen verdienen en ze mochten met een boerka over straat. "Allemaal dingen die daarvoor totaal ondenkbaar waren", zegt Boom.

Stammenstrijd

De problemen in de regio zijn volgens Boom vooral te wijten aan de broeiende verhoudingen tussen de vele stammen. "Nederland had het redelijk goed aangepakt door de vele onderlinge vetes te sussen. De Taliban krijgen namelijk vooral steun van stammen die zich tegen de machthebbende Popolzai-stam keren."

Na het vertrek van Nederland is die verzoeningstactiek echter losgelaten en is de stammenstrijd weer opgelaaid.

De Australiërs en Amerikanen zagen geen brood in de verzoeningstactiek en besloten één stam te steunen: de regerende Popolzai. Die tactiek heeft als olie op het vuur gewerkt voor de onderlinge stammenstrijd.

Verval

In 2014 bezocht Boom Uruzgan voor het eerst weer sinds Task Force Uruzgan in 2010 ten einde was gekomen. "De ontwikkeling was opgehouden, vrouwen waren weer verdwenen uit het straatbeeld en de rust tussen de stammen was weer verleden tijd."

Toch is de terugval van de ontwikkeling in Urzuzgan volgens Boom niet alleen het resultaat van de recent opgelaaide strijd. "Het verval werd eigenlijk al ingezet toen wij vertrokken. Er werd daarna simpelweg te weinig geld geïnvesteerd."