Wetenschappers reageren verschillend op aanpassen Embryowet
"Ik vind deze stap van de minister hartstikke goed", reageert hoogleraar voortplantingsgeneeskunde aan het AMC Sjoerd Repping op de aangekondigde verruiming van de Embryowet. "Het biedt ruimte voor onderzoek naar effectievere en veiligere behandelingen bij voortplantingsproblemen."
Repping is tegen een wettelijk verbod op het doneren van geslachtscellen om embryo's te kweken voor wetenschappelijk onderzoek.
"Zo'n verbod is fijn voor principiële tegenstanders, maar die hoeven niet te doneren als ze dat niet willen. Mensen die de wetenschap willen helpen door hun geslachtscellen ter beschikkingen te stellen, wordt dat onmogelijk gemaakt door zo'n verbod."
Wetswijziging
Minister Schippers heeft in een Kamerbrief aangekondigd dat zij onder strikte voorwaarden wil toestaan dat voor een beperkt aantal onderzoeksdoeleinden embryo's gekweekt worden.
Dat moet volgens de minister mogelijk worden voor drie soorten onderzoek. Om zwangerschap mogelijk te maken bij onvruchtbaarheid door kankerbehandelingen of aangeboren onvruchtbaarheid en om vrouwen die lijden aan ernstige stofwisselingsziekten de kans op een gezond kind te bieden.
Voorwaarden
Repping kan prima leven met de voorwaarden die gesteld zijn aan het kweken van embryo's voor onderzoek.
"De belangrijkste voorwaarde is dat het onderzoek klinisch relevant moet zijn, dus gericht op toepassing bij patiënten. Maar onderzoek is al gauw klinisch relevant, ook fundamenteel onderzoek dat misschien nog ver van praktische toepassing is. Het is echt een ruim begrip dat in de praktijk niet zo duidelijk afgebakend is."
Terughoudend
Hoogleraar Jan Smeitink van het RadboudUmc in Nijmegen reageert wat terughoudender op de aankondiging van Schippers. Hij is expert op het gebied van mitochondriële ziekten.
"Ik wil absoluut niet overkomen als tegenstander van de wetenschappelijke vooruitgang, maar ik heb wel twijfels. De Kamerbrief is heel afgewogen. Er is erg goed gekeken naar alle pro's en contra's en dat mondt dus uit in een nee, tenzij."
Op Smeitinks vakgebied is de discussie over het kweken van embryo's voor onderzoek misschien wel het verst gevorderd. Britse collega's van hem werken er al mee. Niet alleen in het lab, maar ook bij vrouwen die zwanger willen worden.
De Britten hebben een techniek ontwikkeld die voor ongeveer 15 procent van de vrouwen met zo'n mitochondriële ziekte een oplossing biedt. Bij die vrouwen zit er in het dna van de mitochondriën een fout.
Bij een vrouw met kinderwens wordt uit de eicel de celkern verwijderd. Dat gebeurt ook bij een cel van een gezonde donor. De celkern van de wensmoeder wordt dan geplaatst in de cel van de donor met gezonde mitochondriën. Als de cel bevrucht is wordt die teruggeplaatst in de vrouw met kinderwens.
Afwachten
"Die techniek is pas heel kort in gebruik", zegt Smeitink. "We weten dus niet wat de resultaten op langere termijn zullen zijn. Ik zou het niet gek vinden om dat eerst maar eens af te wachten." Maar hij ziet zeker ook positieve kanten aan de voorgestelde wetswijziging.
"Nu focussen we met zijn allen op het onderzoek in Engeland. Ze hebben daar echt geweldig werk gedaan, pionierswerk. En de nieuwe pioniers zijn de vrouwen die nu zwanger worden na het toepassen van deze techniek. Daar heb ik bewondering voor", zegt Smeitink.
Ander centrum
"Maar het zou goed zijn om los daarvan in een ander onderzoekscentrum te kijken of hun resultaten reproduceerbaar zijn. Dat is een sterk argument vóór deze wetswijziging. Maar we moeten niet doen of met het scheppen van deze mogelijkheid binnenkort alle mitochondriële ziekten opgelost zijn. Dit kan maar een kleine minderheid van de patiënten helpen."