Een waterstofbom: een schoon, maar heel krachtig proces

Noord-Korea zegt dat het een succesvolle test heeft uitgevoerd met een waterstofbom. Kernfysicus Wim Turkenburg legde in het NOS Radio 1 Journaal uit wat er voor nodig is om zo'n bom te maken en wat het verschil is tussen een atoom- en een waterstofbom. Ook vertelt hij dat het niet zeker is of er wel echt een waterstofbom bij de proef is gebruikt, want volgens Turkenburg zou er dan een veel zwaardere beving geweest moeten zijn.

Is het ingewikkeld voor een regime als Noord-Korea om een waterstofbom te maken?

Het is behoorlijk geavanceerd. Het is bekend dat een atoombom relatief gemakkelijk te maken is, maar om het vervolgens door te ontwikkelen naar een waterstofbom is veel ingewikkelder.

Volgens correspondent Marieke de Vries klopt Noord-Korea zichzelf nu enorm op de borst dat ze dit voor elkaar hebben gekregen. Is dat terecht?

Ja, dat is terecht. Een waterstofbom is veel krachtiger dan een atoombom. Een waterstofbom kan wel duizend keer krachtiger zijn.

Wat heb je nodig voor een waterstofbom?

Je moet eerst een atoombom kunnen maken. Dat is relatief eenvoudig en zouden we ook hier in Nederland kunnen. Voor een atoombom heb je plutonium of hoogverrijkt uranium nodig. Vervolgens wordt de atoombom gebruikt om een kernfusieproces op gang te brengen. Daar heb je waterstof voor nodig. De atoomexplosie triggert dus als ware het proces waardoor de fusie plaatsvindt tussen de waterstofatomen. Je krijgt dan helium.

Het is een schoon, maar ook heel krachtig proces. Er komt heel veel energie bij vrij. Je kunt een enorme klap maken en steden wegvagen met één explosie.

Een veel schonere explosie, wat betekent dat?

Als je een waterstofbom gebruikt is het veel gemakkelijker om het gebied daarna binnen te trekken. Er is wel brand, veel explosieschade, en huizen storten in, maar je wordt relatief aan veel minder radioactiviteit blootgesteld. Zo'n explosie heeft normaal gesproken de kracht van duizend atoombommen, maar slechts de radioactiviteit van één.

In 1945 werd voor het eerst een atoombom tot ontploffing gebracht. Daarna duurde het zeven jaar voordat Amerika in staat was om de eerste waterstofbom tot explosie te brengen.

Er wordt gemeld dat er een beving is geregistreerd op 10 kilometer diepte. Is het waarschijnlijk dat ze op die diepte de proef hebben gedaan?

Als ze dat hebben gevoeld dan is dat waarschijnlijk, maar het is wel heel diep. Normaal zit men hoger aan de oppervlakte, maar op zich vind ik dat niet ongunstig. De kans dat radioactiviteit naar buiten komt en in de atmosfeer terecht komt is een stuk kleiner.

Het is trouwens onzeker of het echt een waterstofbom was, omdat de kracht van de beving veel groter had moeten zijn, want zo'n waterstofbom is normaal gesproken dus duizend keer krachtiger dan een atoombom.

Bij een eerdere kernproef met een atoombom kwam er een aardbeving die ongeveer net zo krachtig was als die van vandaag, dus is het de vraag of het toch niet een gewone atoombom was, dan wel een gedeeltelijke geslaagde waterstofbomexplosie.

Zijn er veel landen die zo'n waterstofbom hebben?

De grote kernmogendheden beschikken over atoombommen en waterstofbommen. Dan heb je het over Amerika, Rusland, China, Frankrijk en Engeland.