'Fracken' bij gaswinning leidt tot onrust

• Heleen Ekker

  Redacteur

De provincie Groningen eist in een brief aan minister Kamp dat mensen bezwaar moeten kunnen maken tegen fracken. Dat is gaswinnen door water en chemicaliën in de grond te spuiten. De NAM wil dat in de gemeente Zuidhorn gaan doen, maar fracken leidt in de provincie tot groeiende onrust. De NAM kondigde onlangs aan vaker te gaan fracken, onder meer in het dorp Saaksum, in de gemeente Zuidhorn.

Fracken is geen nieuwe methode. Uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd blijkt dat het sinds de jaren 50 al 220 keer is toegepast in Nederland. Het ligt gevoelig omdat deze methode ook gebruikt wordt bij de winning van schaliegas en het daarbij mogelijk ernstige milieuschade kan veroorzaken.

Volgens deskundigen is fracken bij gewoon gas minder riskant. Toch wil de provincie het niet. Volgens de provincie staat het niet in het winningsplan dat bepaalt hoe het gas in Groningen mag worden gewonnen.

Aardbevingen

Volgens gedeputeerde Eelco Eikenaar (SP) van Groningen hebben de mensen in de provincie al genoeg voor hun kiezen gehad door de aardbevingen als gevolg van gaswinning. Daarom vindt de provincie het belangrijk dat ze bezwaar kunnen maken.

De gemeente Winsum stuurde woensdag al een brief aan de NAM met het verzoek plannen om te gaan fracken stop te zetten.

Afgelopen week organiseerden verontruste omwonenden van de gaswinningslocatie in Saaksum een spontane informatiebijeenkomst om zich te wapenen tegen de plannen van de NAM. Er is weinig vertrouwen in de NAM en de informatievoorziening aan de bewoners, vertelt initiatiefneemster Petra Veltman.

Schaliegas

De NAM wijst erop dat de kleine gasvelden bij Saaksum niet in contact staan met het Slochteren-gasveld, dat 700 keer zo groot is. "De NAM voert dus geen fracking uit in het Slochterenveld." Ook zegt de NAM het fracken bij kleine gasvelden toe te passen als gevolg van overheidsbeleid, dat bepaalt dat er zo veel mogelijk gas moet worden gewonnen uit de kleine gasvelden.

Het is heel anders dan fracken bij schaliegas, zegt René Peters van TNO. "Het principe is wel hetzelfde: onder grote druk water en chemicaliën in de ondergrond brengen, waardoor het gas vrijkomt uit gesteente", vertelt hij. "Maar de intensiteit is veel minder groot."

Baksteen

"Denk aan een baksteen. Om daar gas uit te krijgen, heb je een minder hoge druk en minder en andere chemicaliën nodig dan bij leisteen, waar schaliegas in zit. Leisteen is een veel hardere steensoort dan de zandsteen waar gewoon gas in zit."

Bij het fracken voor gewoon gas worden 50 tot 100 keer minder water en chemicaliën gebruikt dan bij het fracken voor schaliegas, aldus Peters. Bovendien zit schaliegas doorgaans dieper in de bodem dan het gas dat we tot nu toe winnen uit Nederlandse bodem. Sinds de jaren 50 is het fracken als zo'n vijf keer per jaar toegepast, vooral offshore. Daarbij hebben zich volgens TNO geen problemen voorgedaan.

Onderzoek

Wereldwijd wordt onderzoek gedaan naar technieken om het fracken nog veiliger te maken, vooral om het te kunnen inzetten bij schaliegas. Die technieken kun je dan ook gebruiken bij de gewone gaswinning, zegt Peters.